GÓRNOŚLĄSKI PARK ETNOGRAFICZNY cz.1 BESKID ŚLĄSKI
![, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/516_290/17613_xk_1338233322.jpg)
Górnośląskie muzeum jest położone na terenie malowniczego parku miejskiego, rozciągającego się między Katowicami, Siemianowicami i Chorzowem. Pierwotną lokalizacją muzeum, z lat 30. XX wieku, miał być katowicki Park Kościuszki. Tu zresztą przeniesiono pierwsze obiekty – kościół z Syryni (z XV w.) i spichlerz dworski z Gołkowic (z XVII w.). Niestety prace nad stworzeniem śląskiego muzeum na wolnym powietrzu przerwano. Do idei powrócono dopiero w 1952 roku. Wówczas podczas Zjazdu Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego nie tylko wskazano potrzebę powołania takiej jednostki na Śląsku, ale także wskazano jej lokalizację – Park Kultury i Wypoczynku. Inicjatywę tę poparli wiceprzewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej, płk Jerzy Ziętek oraz wojewódzki konserwator zabytków, Mieczysław Romański. Ostatecznie w 1959 r. podjęto decyzję o stworzeniu Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie (GPE). Do momentu jego otwarcia, tj. do 1975 roku na terenie przeznaczonym dla muzeum trwały prace związane z jego przygotowaniem - wyrównywanie powierzchni, nasadzanie nowej roślinności, tworzenie stawów.
![ZAGRODA ŁĄKOWA - chałupa i chlewik z Istebnej, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/516_290/17613_dg_1338234329.jpg)
Autorami projektu muzeum byli: Maria Bytnar-Suboczowa i Anzelm Gorywoda. Wyodrębniono w nim dwa regiony: Górny Śląsk, w którym podzielony został na pięć podregionów: Beskid Śląski, Podregion Podgórski, Pszczyńsko-Rybnicki, przemysłowy i Lubliniecki, oraz Zagłębie Dąbrowskie.
Można tu podziwiać 75 obiektów dużej i małej architektury, a w tym: 14 zagród chłopskich, wolnostojące spichlerze, kapliczki, kuźnie, piece, studnie, płoty, mostki, oraz ule.
![ZAGRODA ŁĄKOWA - chałupa z Istebnej wnętrze, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/516_290/17613_nl_1338234352.jpg)
Pierwszymi budynkami, jakie znalazły się w muzeum były: spichlerz plebański z Warszowic z XVIII wieku oraz wiatrak z Grzawy z 1813 roku, uznawany za ostatni wiatrak na Śląsku. Jest to obiekt wart uwagi ze względu na mieszaną konstrukcję koźlako-paltraka; stoi na drewnianym koźle, obudowanym murowanym cokołem (konstrukcja paltraka), natomiast obracany jest cały w stronę wiatru za pomocą drewnianego dyszla, zwanego łogonem.Jednym z ciekawszych obiektów jest chałupa bogatego chłopa z Istebnej w Beskidzie Śląskim. Jest to chata dymna (bez komina), posadowiona na kamiennej podmurówce.
Na terenie parku znajduje się także piękny osiemnastowieczny drewniany kościół św. Józefa Robotnika. Wieś Nieboczowy, z której został przeniesiony została całkowicie wysiedlona, a jej teren przeznaczono na budowę zbiornika retencyjnego. Kościół jest więc jedynym materialnym znakiem przypominającym o tej wsi. Wewnątrz kościoła uwagę zwraca droga krzyżowa zapisana w dialekcie morawskim języka czeskiego.Interesujący jest też zespół pasterski z Brennej, na który składają się m.in. chałupa groniowa (tzn. położona w górach, groniach), szałas pasterski, koszor oraz zamieszkujące tu stado owiec, wypasane na całym terenie muzeum.
![GÓRNZAGRODA ŁĄKOWA - chałupa z Istebnej wnętrze, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_jh_1338234358.jpg)
![ZAGRODA ŁĄKOWA - chałupa z Istebnej wnętrze, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_dk_1338234364.jpg)
![ZAGRODA ŁĄKOWA -chałupa z Istebnej wnętrze, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_ii_1338234387.jpg)
W GPE można zobaczyć również kolekcję spichlerzy, zarówno plebańskich czy dworskich jak i chłopskich. Szczególnie ciekawy jest nieduży kopułowy spichlerz z Bojanowa o konstrukcji slegowej (zwanej też ślegową lub ślęgową), czyli takiej, gdzie dach jest dwuspadowy i składa się z poziomych belek (sleg) rozmieszczonych w określonych odstępach, równolegle do kalenicy. Końce sleg opierają się na ściętych trójkątnie ścianach szczytowych, zbudowanych z okrąglaków, stanowiących przedłużenie ścian zrębu.
Ekspozycja muzeum w interesujący sposób ukazuje charakterystyczne dla regionu Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego przenikanie się świata wiejskiego i przemysłowego.
![ZAGRODA ŁĄKOWA - chlewik z Istebnej (XVIIIw)., Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/516_290/17613_if_1338234335.jpg)
Znakomita większość obiektów prezentuje tradycyjną architekturę ludową (tę wiejską i małomiasteczkową), zróżnicowaną nie tylko regionalnie, ale także pod względem statusu społecznego i profesji wykonywanej przez jej dawnych mieszkańców. Tu także można wziąć udział w licznych warsztatach, pokazach muzealnych czy imprezach plenerowych.Wędrówkę po muzeum można odbyć samodzielnie lub z przewodnikiem.
Informacje praktyczne.
![ZAGRODA ŁĄKOWA - chałupa i chlewik z Istebnej, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/516_290/17613_us_1338234326.jpg)
Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie,
ul. Parkowa 25, 41-500 Chorzów
![ZAGRODA ŁĄKOWA - chlewik z Istebnej (XVIIIw), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_ym_1338233482.jpg)
![Kapliczka z Istebnej (1910r)., Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_ue_1338233492.jpg)
![ZAGRODA ŁĄKOWA - Garbarnia z Koniakowa (1900r)., Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_qw_1338233489.jpg)
tel. (32) 241 07 18
tel. fax (32) 241 55 01
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA , Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/516_290/17613_wl_1338236306.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/516_290/17613_kh_1338238527.jpg)
Zwierzęta
Na terenie skansenu żyją zwierzęta gospodarskie: stado owiec,kozy i konie. Zaglądają też do skansenu bażanty, zające, czasem nawet sarny
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - chałupa z Istebnej (1794r), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_yc_1338236424.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - chałupa z Istebnej (1794r), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_sc_1338238277.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - chałupa z Istebnej (1794r), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_og_1338236430.jpg)
Pamiątki
Sklepik z pamiątkami w chałupie z Rudy Śląskiej-Bykowiny.
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - wejście do sieni, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/516_290/17613_cq_1338236468.jpg)
Posiłek regionalny
Karczma :
„Działająca na terenie Górnoślaskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie zabytkowa XIX - wieczna karczma "U Brożka" serwuje m. in. potrawy kuchni śląskiej. Domowa kuchnia po przystępnych cenach. Organizowane są wesela, komunie, imprezy firmowe, spotkania integracyjne.
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - chałupa z Istebnej (1794r), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/516_290/17613_ac_1338238529.jpg)
Jednodniową wycieczkę po Górnośląskim Parku Etnograficznym postanowiłem podzielić na kilka etapów chciałbym zacząć od Beskidu Śląskiego który podzielilem na:
- ZAGRODĘ ŁĄKOWĄ z Chałupą z Istebnej(1876r)-Chlewikiem z Istebnej(XVIIIw)-Kapliczką z Istebnej(1910r)-Garbarnią z Koniakowa(1900r).
- ZAGRODĘ BOGATEGO CHŁOPA z Chałupą z Istebnej(1794r)-Stodołą z Istebnej(XVIIIw)-Chlewem z Istebnej(Ipoł.XVIIIw)-Spichlerza zpiwnicą z Brennej(poł.XIXw).
- ZESPÓŁ PASTERSKI z Chałupą groniową z Brennej(1809r)-Chałupą tkacza z Brennej(1820r)-Szopy na owce z Brennej Bukowego Gronia(poł.XIXw)-Szopy na owce z Brennej ze Starego Gronia(poł.XIXw)-Szałasu pasterskiego z Brennej,Małej Orłowej(pocz.XXw)-Koszor na owce z Brennej(pocz.XXw).
![ZAGRODA BOGATEGO cHŁOPA - wejście do sieni, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_sk_1338236459.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - chałupa z Istebnej sień, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_yl_1338236445.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - wnętrze izby, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/355_355/17613_qw_1338236437.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - wnętrze izby, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_bq_1338236440.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - wnętrze izby, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_ko_1338236452.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - wnętrze izby, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_cv_1338236455.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - chlew z Istebnej (I poł.XVIII w) i spichlerz z piwnicą z Brennej (poł.XIX w), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_ho_1338236417.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - stodoła z Istebnej (XVIII w), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/200_200/17613_ei_1338236419.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - wialnia z Sosnowca ( XX w), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_ie_1338239426.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - chlew z Istebnej (I poł.XVIII w), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_ms_1338238532.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - spichlerz z piwnicą z Brennej(poł.XIX w), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_ba_1338236450.jpg)
![ZAGRODA BOGATEGO CHŁOPA - spichlerz z Brennej (poł.XIX w), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_dr_1338236471.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/200_200/17613_ls_1338239931.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - chałupa groniowa z Brennej (1809r), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_cq_1338239935.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - chałupa groniowa sień, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_ys_1338239941.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - chałupa groniowa z Brennej ( 1809r) chałupa tkacza z Brennej (1820r) szałas pasterski z Brennej -Mała Orłowa(pocz.XX w), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_zd_1338239965.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - chałupy:tkacza i groniowa z Brennej, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_vv_1338239953.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - chałupa tkacza z Brennej (1820r), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/200_200/17613_bj_1338239938.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - wnętrze izby tkacza z Brennej, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_fd_1338239943.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - wnętrze izby tkacza z Brennej, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_jm_1338239950.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - izba tkacza z Brennej, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_si_1338239948.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - izba tkacza z Brennej, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_ls_1338239945.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - szopa na owce z Brennej Stary Groń (poł. XIX w), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/200_200/17613_ri_1338239843.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - szopa na owce Stary Groń z Brennej, Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_wq_1338239840.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - koszor na owce z Brennej (pocz.XX w), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_dw_1338239969.jpg)
![ZESPÓŁ PASTERSKI - szałas pasterski z Brennej Mała Orłowa (pocz.XX w ), Vincci](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2012-05/100_100/17613_iu_1338239960.jpg)