ŚREM – miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego

ŚREM – miasto bardzo wielu zabytków i znanych organiczników .W zeszłym tygodniu oglądałem w TVP ciekawy film o Śremie , który trwał ok godziny . Już dawno szykowałem się do opisania uroków tego miasta . Ten film był natchnieniem do napisania tej wyprawy .ŚREM to miasto powiatowe położone w Wielkopolsce nad Wartą po obu stronach rzeki .Srem stanowi centrum administracyjne – sadowe dla całego powiatu.Jest lokalnym ośrodkiem usługowo- handlowo –przemysłowym . Jest węzłem drogowym -szosa Poznań Rawicz - Leszno . Śrem liczy ponad 31 tys. mieszkańców .Miasto posiada tak wiele zabytków ,których nie ma nie jedno wielkie miasto wojewódzkie .Bywam tam bardzo często i ciągle odkrywam cos nowego , cos ciekawego .Śrem ma wielowiekowa historie , należy do najstarszych miast w Polsce ,lokacja ok 1253 r z rak Przemysła I . Śrem był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego.Miasto przeżywało swoją świetność- rozkwit od XV do XVII w . Droga z Czech - Prus ,Austrii, Niemiec, ze Śląska na Pomorze -nad Bałtyk prowadziła właśnie przez Śrem .w późniejszym czasach szlaki uległy zmianie i Śrem był omijany prze w/w . Ten rejon wielkopolski zamieszkiwany był przez znakomite rody wielkopolski , w tym przez rodzinę Chłapowskich aż do II wojny . Tutaj były ich rodzinne siedziby , 20 października 1939 po wejściu nieprzyjacielskich wojsk niemiecki rozstrzelano bez powodu ( dla postrachu)na Placu 20 mieszkańców Śremu .Po II wojnie w Śremie zlokalizowana była sławna odlewnie żeliwa ( zakłady H Cegielskiego Poznań) , która zatrudniała kilka tysięcy ludzi . Obecnie to Odlewnia Żeliwa „Śrem” S.A. to europejski lider .

Piotr Wawrzyniak to najsłynniejsza osoba związana z miastem .Był księdzem ,wybitnym ekonomista , działaczem narodowym ,oświatowym i społecznym był organicznikiem ( praca organiczna )

Śrem był na przełomie XIX i XX był siedzibą garnizonów wojskowych , w tym garnizonu pruskiego - Westfalskiego . Na potrzeby garnizonu pobudowano wiele budynków koszarowych , mieszkalnych i sakralnych . Wiele z tych ( obecnie zabytkowych) budynków koszarowych oraz mieszkalnych posiada niezwykła budowę z szachulcowymi szczytami oraz drewnianymi altanami .

Najstarszym zabytkiem w mieście jest Śremska FARA - kościół farny p.w.Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej z 1393

Śremska Fara to potężny gotycki budynek z wysoka na 62 m wieża , zwieńczona wczesnobarokowym hełmem . wieże widać z kilkunastu kilometrów od miasta .Zachowały się późnogotyckie ,uskokowe szczyty kościoła farnego , które ozdobione są sterczynami ,płycinami i przezroczami . Wnętrze fary pokrywają cenne sklepienia gwiaździste. Z XV w – XVI w .Prostokątne trójprzęsłowe prezbiterium to przestrzeń świątyni wraz z nawa o tej samej szerokości Najcenniejszym zabytkiem z ok 1620 r jest późnorenesansowy obraz Adoracji Matki Boskiej przez sw. Wojciecha i sw. Stanisława . Ołtarz główny w farze pochodzi z ok 1890 r. z wykorzystaniem późnobarokowych rzeźb sw. Piotra i Pawła .

> Kościół pw. Św, Ducha to późnogotycka budowla sakralna z 1654 r

> Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny to budowla sakralna z 1770 r

> Zespól klasztorny franciszkanów z XVII w - barokowy zespól klasztorny

> Barokowy budynek klasztorny to trójnawowa świątynia wybudowany w 1786 r dla Klarysek -
Likwidacja kasata zakonu przez prusaków w 1838 r .Obecnie znajduje się tutaj Zakład Opiekuńczo Pielęgnacyjny

>Śremski Ratusz to renesansowa i klasycystyczna budowla wzniesiona ok 1838 r .

>Rynek staromiejski w Śremie to plac wytyczony ok XV w o wym. 90 m x 160 m .
Zabudowa ryku to neorenesansowe , neobarokowe i klasycystyczne zabytkowe kamienice od XVIII do XIX w

> zabytkowy budynek Starostwa Powiatowego - to reprezentacyjny neorenesansowy budynek z 1904r z charakterystyczna wieżyczka,

> zabytkowy budynek Policji - to reprezentacyjny neorenesansowy budynek z XIX w , to budynek byłej landratury .

> budynek szpitala powiatowego - to zabytkowy budynek z trzema ryzalitami z 1907 r w neogotyckiej formie w konstrukcjami szachulcowymi Śrem ul Mickiewicza 95

> Zabytkowa wieża ciśnień wybudowana ok 1909 r . wieża ma wysokość 44 m .. na górze wieży mieściły się mieszkania .
wieża przypomina gotyckie baszty obronne . To najpiękniejsza ( wg mnie )wieża ciśnień w Polsce

>budynek Poczty Polskiej to neogotycka zabytkowa budowla z czerwonej cegły wybudowana w 1880 r
W budynku wyróżniają się na fasadzie frontowej - trzy ryzality zwieńczone stopniowanymi attykami .
Ozdobny portal wejściowy znajduje sie w bocznym ryzalicie

> Zabytkowy budynek Gimnazjum to budynek wybudowany w 1869 r z czerwonej cegły .
Uczniami tego gimnazjum byli sławni Wielkopolanie jak Ksiądz Piotr Wawrzyniak i Heliodor Święcicki ( profesor ) założyciel i rektor UAM Poznań . Obecnie to Liceum im Gen .Józefa Wybickiego ( twórcy hymnu narodowego )

> dawny hotel- to zabytkowy dwu piętrowy budynek ( dawny reprezentacyjny hotel Brosius ) z początku XX w ul. Kard. Wyszyńskiego 16 .
Budynek ( widoczny dobrze z mostu na Warcie ) posiada ciekawa fasadę oraz mansardowy dach

> Śremskie Muzeum pokazuje i propaguje lokalna historie , zwyczaje oraz kulturę- ul Mickiewicza 89 , To budynek z pocz XX wieku .

Ø Budynek Spółdzielczego Banku Ludowego z 1910 r założony przez Piotra Wawrzyniaka –tablica pamiątkowa na budynku banku .

Budynek banku zwieńczony jest barokowym szczytem , posiada tez wiele cech secesyjnych . W budynku mieści się nie wilka ekspozycja – mini muzeum P. Wawrzyniaka

> Budynek Bractwa Kurkowego - budynek z czerwonej cegły z XIX w - ul Zamenhofa . Obecnie to miejska swietlica
Przed sremska Fara znajduje się barokowa kamnna figura sw. Jana Nepomucena z 1734r.

Większość zabytkowych ( XVIII,XIX, XX w ) kamienic znajduje się przy ul Mickiewicza rejestr zabytków .
Rejsy po warcie stateczkami wycieczkowymi stanowią jedna z atrakcji spędzenia wolnego czasu . W Śremie znajduje sie tez nowa marina dla wodniaków

> W Śremie znajduje się wiele pomników , w tym te zabytkowe z XVIII , XIX i XX w

> Budynek więzienny z XIX wieku - zabytkowe budynki ulica Wawrzyniaka 6

Sławni mieszkańcy Śremu -

Piotr Wawrzyniak,( 1849-1910) –pracownik organiczny .

To najsłynniejsza osoba( ukończył śremskie gimnazjum później był wikariuszem ) związana z miastem był- jest ksiądz Piotr Wawrzyniak,.
To wybitny ekonomista , działacz narodowy , działacz oświatowy i działacz społeczny . Na rzecz i dobro Polaków działał razem z Cegielskim i innymi wybitnymi osobami z tamtej epoki
Na potrzeby biednych mieszkancow ( nie tylko Sremu ) zalozyl Kasy Oszczednosci , Pozyczek Wekslowych (pozniejszy Bank Ludowy , .
Poprzez Związek Spółek Zarobkowych i Gospodarczych udzielano pożyczek i gwarancji dla ludzi biednych - dzięki czemu rozwijał w nich przedsiębiorczość by walczyć z bogatymi prusakami i Niemcami ,
W okresie zaborów i podczas germanizacji ziemi wielkopolskiej w/w instytucje bankowe wspierała finansowa polskie rzemiosło i przemysł .

Była to tak zwana praca ORGANICZNA

> Heliodor Święcicki - (profesor ) założyciel i pierwszy rektor Uniwersytetu Poznańskiego po II wojnie światowej .

ZOO w Śremie.W parku im Powstańców Wielkopolskich od 2014 r działa ZOOO .Zwierzęta które zamieszkują śremskie zoo to. alpaka, walania benetta, mundżak chiński, emu, owca domowa, koza domowa, kaczka domowa, kura domowa, karaś złocisty, papuga nierozłączka, papuga falista, skunks, bażant złocisty, struś, łabędź czarny.Park można też zwiedzić kolejką Madagaskar, która w sezonie letnim zabiera na bezpłatną przejażdżkę.

II. Parki miejskie

1. Park miejski im Powstańców Wielkopolskich – o pow 57 h . To najstarszy i największy park miejski w Śremie. Park to doskonale miejsce wypoczynku , miejscem spacerów , miejsce do uprawiania różnych dyscyplin sportowych gdyż są tam boiska do piłki nożnej , siatkówki ,koszykówki , korty tenisowe, silenia zewnętrzna

2. Miejski Park Ekologiczny o pow 22 ha. Znajduje sie pomiędzy ul. Kilińskiego a ul Sikorskiego a Aleja Solidarności

3. Park Śremskich Odlewników o pow 7 h -znajduje się na terenie największego osiedla w sromie

III. Parki Krajobrazowe .

1.Krajobrazowy Park im Generala Dezyderego Chłapowskiego pow 17 000 h .

2. Rogalinski Park Krajobrazowy

IV..Baza noclegowa

1. Metropol pl.20 Października 43 –hotel i restauracja

2, Cztery Korony – ul. J. Malczewskiego 1 - hotel i restauracja

3 .La Skada ul. Chełmońskiego 2 - hotel i restauracja

4. Dwór Andrzejówka Mechelin ( k Śremu ) ul. Śremska 3

II Agroturystyka –k Śremu

1. Bystrzek 1 ( wieś) Gospodarstwo Agroturystyczne

2. Morka ( wieś) - Agroturystyka Lucyna

IV. Gastronomia w Śremie

1. Cafe& Lunch Mlyn - ul Nabrzeżna 1

2. Cafe Ole -Pl 20 Października 4

3. Bar Haba Baba - ul Moniuszki 2

4. Bel Paese- ul Piłsudskiego 1

5. Bistro na talerzu - ul. Powstańców Wielkopolskich 19

6. Don Giovani – ul Nadbrzeżna 1

7. Restauracja Ogryzek – ul. Chopina 4

8. Nova Sytuacja - ul Poznańska 32

9. Pod Balkonem –restauracja ul Farna 1

10. Polka Restauracja – ul Wyszyńskiego 16

11. Inne ok 20 różnych restauracji , kawiarenek , panów

VI. Szlaki Turystyczne

1. Szlak architektury gotyckiej

Szlak prowadzi od: Śrem (kościół farny)- Włościejowic (kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP) –Dolsk ( kościół p.w. Michała Archanioła ) – Dalewo ( kościół ) – Jaszkowo ( kościół swa. Barbary )

2. Szlak architektury drewnianej - 2 szlaki

a.szlak prowadzi od : Śrem – Błociszewo ( kościół p.w. Michała Archanioła ) Gołębin Stary ( kościół p.w. Wniebowzięcia NMP ) – Żabno ( kościół sw. Jakuba )

b. szlak prowadzi od : Śrem- Morka ( kościół p.w. Wniebowzięcia NMP ) – Dolsk (kościół sw Ducha ) Błażejewo ( kościół sw. Jakuba )

VII. Szlak dworów i pałaców podworskich - 4 szlaki

a. Szlak prowadzi od : Śrem – Lęg -Chrząstowo – Dobczyn – Mchy -

b.Szlak prowadzi od - Śrem – Wieszczyczyn- Rusocin- Ostrowieczno

c/ szlak prowadzi od : Śrem- Kadzewo – Melipn-Lubiatowo –Pokrzywnica –Mszczyszyn

d. szlak prowadzi od: Śrem- Psarskie – Borowo- Czempiń- Jarogniewice – Głuchowo

VIII. Szlak pałaców

Szlak prowadzi od : Śrem – Błociszewo – Borowo- Czempin- Jarogniewice – Głuchowo

XIX. Niedaleko Śremu znajduje się Rogaliński Park Krajobrazowy

X. Praca organiczna – to praca całego społeczeństwa jako jednego wielkiego organizmu . Praca od podstaw od właściwej edukacji , wychowanie, i ukochanie dla swojej ojczyzny która była pod zaborami , Miała poprawić kondycje organizmu państwowego – co w końcowym efekcie miało prowadzić do polskiego umocnienia majątku – w ostatecznym momencie do dobrobytu. . Najsłynniejsi ograniczniki to H. Cegielski i P. Wawrzyniak

XI. Odlewnia Żeliwa „Śrem” S.A. to europejski lider w zakresie produkcji odlewów żeliwnych,jedna z największych odlewni w Polsce .