Stargard Szczeciński - Na Gotyckim Szlaku
![Stargard Szczeciński - Widok na Kolegiatę Najświętszej Marii Panny Królowej Świata, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/516_290/13194_rt_1314004916.jpg)
Stargard Szczeciński - Na Gotyckim szlaku
Drugi koncert Festiwalu Muzyki Dawnej na Gotyckim Szlaku 2011 odbędzie się w Kościele św. Jana Chrzciciela w Stargardzie Szczecińskim. Do Stargardu wyjeżdżamy cztery godziny wcześniej, aby mieć czas na zwiedzanie miasta. Przed wyjazdem z Internetu pobieramy mapę trasy turystycznej. Samochód pozostawiamy na parkingu przed Kolegiatą i zaczynamy wędrówkę po obszarze zajmowanym przez miasto średniowieczne, które było początkiem dzisiejszego Stargardu.
![...przed katedrą.., Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/516_290/13194_gi_1314004920.jpg)
Stargard nazywany jest Klejnotem Pomorza a zaproponowany szlak umożliwia zwiedzenie najważniejszych obiektów zabytkowych. Trasa o długości ok. 3 km. wiedzie wśród wałów, bastionów, fos, bram, baszt i bastei. Z perspektywy można podziwiać strzeliste wieże kościołów ( wieża kościoła św. Jana Chrzciciela – trzecia w Polsce), najokazalsze baszty i jedna z dwóch w Europie brama rozpięta nad rzeką.
Zwiedzanie rozpoczynamy od zwiedzenia Kolegiaty Najświętszej Marii Panny Królowej Świata - najcenniejszego zabytku Pomorza Zachodniego i Środkowego, jednocześnie najpiękniejszego, gotyckiego, ceglanego kościoła w Polsce. Budowę rozpoczęto w 1292 r., obecny kształt kolegiaty pochodzi z XIV-XV w. Dwuwieżowa bazylika z wieńcem kaplic w obejściu chóru. Typ hanzeatyckiej katedry miejskiej, reprezentowany jedynie w największych miastach Pobrzeża Bałtyku. Koronkowe, ceramiczne zdobienia elewacji; oryginalny wystrój wież - tzw. blenda stargardzka, unikalna galeryjka tryforyjna w prezbiterium podnoszą dodatkowo klasę dzieła. Wnętrze, ołtarz z 1663 r., malowidła ścienne (XV-XVIII w.), epitafia, ołtarze, obramowania wejść do kaplic (XVIII w.), witraże (XIX-XX w.).
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/516_290/13194_sz_1314004923.jpg)
Po zwiedzeniu Kolegiaty przechodzimy koło trzech najstarszych budynków plebanii datowanych na XIV, XVI i XIX w. W XV w. szkoła, później: mieszkania duchownych i organistów, muzea, diakonat, biura parafii.
Wchodząc na Rynek Staromiejski oglądamy najważniejsze budowle miasta i domy bogatych mieszczan.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/355_355/13194_wq_1314004926.jpg)
![Stargard Szczeciński - Na Gotyckim Szlaku, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/355_355/13194_ll_1314004928.jpg)
![Stargard Szczeciński, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/355_355/kolegiata-w-stargardzie-szczecinskim-111682.jpg)
Ratusz - najokazalszy, spośród średniowiecznych tego typu obiektów na Pomorzu. Początki ok. 1250 r., przebudowany w XIVw. Obecna, późnogotycka forma II poł. XVI w. Szczyty zdobione kunsztownym maswerkiem sieciowym. Wielki pożar w 1635 r. strawił wraz z ratuszem archiwum miejskie. Odbudowany.
Odwach – z 1720 r. wybudowany w stylu barokowym był siedzibą straży stargardzkiego garnizonu. Obecnie tu jest siedziba Muzeum. Zwiedzamy muzeum i po ok. 2 godzinach udajemy się w dalszą wędrówkę po rynku oglądając kamienice barokowe z XVII w.
![W Kolegiacie Najświętszej Marii Panny Królowej Świata, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/516_290/13194_kl_1314004938.jpg)
Spacerując ulicą Strażniczą mijamy Basztę Jeńców z XV w. przechodzimy wzdłuż murów miejskich - podstawowych elementów umocnień Stargardu, jednego z najsilniej obwarowanych miast pomorskich. Z pierwotnego pierścienia o długości 2260 m (obejmował on obszar równy dwóm poznańskim starówkom) zachowało się 1040 m. Mur o wys. do 8 m. Skuteczność obronną murów podnosiły: czatownie - półbaszty (45), baszty (9), bramy z przedbramiami (4), basteje (4) oraz oddzielone od nich fosą wewnętrzną i oblane zewnętrzną - wały z bastionami (usypane w XVI, a podwyższone w XVII w.).
Na końcu ul.Strażniczej – Baszta Tkaczy z XVII w., zwana też Basztą Lodową lub Wieżą Sukienników wysoką na 30 metrów z ośmioma kondygnacjami. Obok baszty Morze Czerwone, należy do najokazalszych baszt w Polsce. W perspektywie ul. Sukienniczej - piękna panorama fortyfikacji miejskich (niewiele takich w Polsce).
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/516_290/13194_jp_1314004940.jpg)
Mijamy Basteję z początku XVI w, wysunięty przed lico muru element fortyfikacji, dostosowany do rozwoju broni palnej. W XIX w. Basteja pełniła funkcje mieszkalne, obecnie znajduje się tu oddział Muzeum.
Idąc Parkiem Piastowskim dochodzimy do Bramy Pyrzyckiej z XIII - XV w., jednej z najpiękniejszych na Pomorzu, w formie zbliżona do nieistniejącej bramy Świętojańskiej. Przed nią, trakt ze Skalina zbiegał się z gościńcem pyrzyckim (zwanym do XIX w. Polską Drogą).
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/355_355/13194_ci_1314004943.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/355_355/13194_cr_1314004946.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/355_355/13194_sa_1314004949.jpg)
Przechodząc przez Bramę Pyrzycką widzimy siedzibę zamożnego kupca tzw. Dom Kletzina - (Rohledera) - I/II ćw. XVI w. z bogato zdobionym kamienno -ceglanym szczytem. Obecnie mieści się tu Miejska Biblioteka.
Po prawej stronie ul.Popiela znajduje się Kościół św. Ducha powstały w latach 1874 - 77. Jest to czwarta świątynia w tym miejscu, neogotycka salowa budowla, z emporami we wnętrzu i wieżą o wys. ponad 50 m.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/516_290/13194_rb_1314004951.jpg)
Wracając na szlak do Parku Bolesława Chrobrego dochodzimy do Baszty Morze Czerwone - najokazalszej baszty miejskiej w Polsce o wys. 34 m. Siedem kondygnacji, trzy galerie obronne. Przejście pod basztą przebito w 1869 r. Nazwa pochodzi od czerwonego (rudy darniowe) koloru bagna przed basztą lub wg legendy - od morza krwi tu przelanej. W sezonie letnim jest tu punkt widokowy.
Idąc dalej mijamy neogotycką z 1896 - 97 r. Wieżę Ciśnień o wysokości 65 m. Zabytek techniki XIX w. o bogato zdobionych elewacjach.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/516_290/13194_aa_1314004954.jpg)
Za Wieżą Ciśnień – Cerkiew św.św. Piotra i Pawła z lat 1890-91. Neogotycka cerkiew zbudowana na planie krzyża greckiego z wieżą o wysokości 33 m. Jedna z pięciu stargardzkich świątyń, powstałych w tym okresie. Pierwotnie pw. Chrystusa, służył gminie reformowanej. W 1953 r. zamieniony na cerkiew Za cerkwią pomnik Papieża Jana Pawła II.
Kierując się ku ul. Bolesława Chrobrego przechodzimy pod Tunelem Neogotyckim (stan obecny z XIX w). Znajduje się w okolicy nieistniejącego przedbramia bramy Świętojańskiej. W pobliżu tunelu znajduje się największy stargardzki bastion, zwany “Rondlem”, który oprócz swych podstawowych, obronnych funkcji, służył ludwisarzom w XVI - XVII w., jako miejsce do wytapiania dzwonów Tuż za tunelem - pojoannicki, trójnawowy, halowy, w stylu późnego gotyku Kościół św. Jana z XIII w. Obecny kształt to w. XV. Wieża o wysokości 99 m. zdobiona tzw. blendą stargardzką. W obejściu chóru unikalne na Pomorzu, kryształowe sklepienia kaplic. W tym kościele odbędzie się koncert II Festiwalu Muzyki Dawnej Na Gotyckim Szlaku.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/355_355/13194_is_1314004957.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/355_355/13194_fh_1314004960.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/355_355/13194_ur_1314004963.jpg)
Idąc Aleją Słowiczą dochodzimy do Bramy Młyńskiej zwanej też Portową lub Wodną z poł. XV w., unikat w skali europejskiej. W średniowieczu straże opuszczały na noc bronę do koryta rzeki. Zabezpieczała ona przed intruzami port stargardzki, znajdujący się wewnątrz obwarowań. Na wieżach motyw tzw. blendy stargardzkie (pierwowzór w kościele Mariackim). Obecnie Brama Młyńska jest siedzibą Stargardzkiego Stowarzyszenia Miłośników Sztuk Plastycznych “Brama”. Wchodzimy na teren wyspy. Tu miał swe początki stargardzki organizm miejski.
Mijamy Spichlerz z XVI w. W XVIII w. pełnił funkcję królewskiego magazynu solnego, później znów spichrza. Odbudowany - jedyny z czterech istniejących do 1945 r.
i idąc wzdłuż murów dochodzimy do Baszty Białogłówka z I poł. XV w. Wysokość 30 m. Wewnątrz sześć kondygnacji wraz z lochem więziennym. Wejście do baszty na wysokości biegnącego tu dawniej, drewnianego ganku - hurdycji. Nazwa od koloru stożka, lub - jak chce legenda - od broniących jej białogłów. Za basztą w kierunku Iny - obszar zburzonej w 1295 r. siedziby kasztelana. Teren ten później jeszcze podwyższono, wzmacniając obwarowania o kolejny bastion artyleryjski.
oraz do Bramy Wałowej z I poł. XV w. Szczyty i sygnaturka renesansowe (XVI i XVII w.). Na ścianie południowej - wykusz latrynowy. Przed rozbiórką w 1780 r. - przedbramie, wzmocnione barbakanem po drugiej stronie Iny.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/516_290/13194_le_1314004965.jpg)
Ulicą Basztową mijając gotycką kamienicę – Dom Protzena dochodzimy do Arsenału Miejskiego z 1500 r. Arsenał był miejscem produkcji, napraw i składowania broni. Później do 1875 r. - więzieniem kryminalnym a od pocz. XX w. - w ruinie. Odbudowany w 1974 r. przeznaczono na siedzibę Archiwum.
Tu kończymy nasz spacer po starym mieście i udajemy się do kościoła św. Jana, w którym odbywa się koncert. Kwintet dęty blaszany „High Five Brass” prezentuje dziś utwory Scheidta, Bacha, Speera, Adsona i innych kompozytorów. I tu też należało być.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/516_290/13194_et_1314004968.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_bx_1314004970.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_wd_1314004973.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_al_1314004975.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_mg_1314004977.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/13194_yz_1314004980.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_eg_1314004983.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_hk_1314004986.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_sm_1314004988.jpg)
![..na Rynku Staromiejskim.., Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/ratusz-w-stargardzie-szczecinskim-111703.jpg)
![Stargard Szczeciński - Ratusz, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/13194_sa_1314004994.jpg)
![Staragard Szczeciński - Ratusz, Odwach i Kolegiata, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/stargard-szczecinski-111705.jpg)
![Stargard Szczeciński - Muzeum, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ml_1314004999.jpg)
![...w Muzeum Miejskim - w dawnej aptece.., Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_yr_1314005002.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_tj_1314005005.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/13194_zw_1314005007.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ad_1314005009.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ew_1314005012.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ld_1314005014.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ls_1314005016.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/13194_nb_1314005019.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ab_1314005021.jpg)
![Klepsydra - górna deska wieka trumny Ernesta von Krock, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_zi_1314005023.jpg)
![Stargard Szczeciński - Baszta Tkaczy, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_wi_1314005025.jpg)
![Stargard Szczeciński - Basteja, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_sm_1314005030.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/13194_ld_1314005044.jpg)
![Stargard Szczeciński - Brama Pyrzycka, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_hx_1314005033.jpg)
![Stargard Szczeciński - w kosciele ś. Piotra i Pawła, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_mb_1314005036.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_gc_1314005038.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_tc_1314005041.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/13194_uc_1314005046.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_fu_1314005052.jpg)
![Stargard Szczeciński - przed kościołem ś.Piotra i Pawła.., Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_cr_1314005050.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_sg_1314005055.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ia_1314005063.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/13194_ey_1314005066.jpg)
![Stargard Szczeciński - Brama Pyrzycka.., Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ut_1314005078.jpg)
![Stargard Szczeciński - Dom Kletzina.., Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_by_1314005075.jpg)
![Kolegiata w Stargardzie, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_bz_1314005081.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_jy_1314005083.jpg)
![Stargard Szczeciński, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/mury-w-stargardzie-szczecinskim-111735.jpg)
![Stargard Szczeciński - Baszta Morze Czerwone, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_je_1314005072.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_se_1314005090.jpg)
![Stargard Szczeciński - przed tunelem , Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_oa_1314005093.jpg)
![Stargard Szczeciński - kościół św. Jana Chrzciciela., Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_at_1314005097.jpg)
![Stargard Szczeciński - Wieża Ciśnień.., Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/13194_qs_1314005100.jpg)
![Stargard Szczeciński - Cerkiew św. Piotra i Pawła, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ql_1314005104.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_sd_1314005107.jpg)
![Stargard Szczeciński - pomnik Jana Pawła II, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_td_1314005110.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_uy_1314005113.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/200_200/13194_dj_1314005116.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_dc_1314005120.jpg)
![Stargard Szczeciński - Brama Młyńska, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_dp_1314005123.jpg)
![Stargard Szczeciński - Śpichlerz.., Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_ub_1314005126.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-08/100_100/13194_vw_1314005129.jpg)