Szlak Historii Militarnej w Jastarni
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/516_290/13194_bi_1317206450.jpg)
Szlak Historii Militarnej w Jastarni
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku Półwysep Helski był ważnym miejscem przeznaczonym do celów wojskowych. W tym okresie aż do lat 50-tych zarówno Polacy jak i Niemcy (w czasie okupacji) zbudowali tutaj wiele obiektów militarnych broniących rejonu Zatoki Gdańskiej. Obszar Półwyspu Helskiego od Juraty do Helu z powodu obecności wojska był niedostępny dla postronnych aż do roku 1995.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/516_290/13194_zb_1317206451.jpg)
Wędrówkę „ Szlakiem Historii Militarnej „ w Jastarni rozpoczynamy z parkingu przed Kuźnicą skąd oznakowaną trasą dochodzimy miejsca zapory minowej z 1939 r. oznaczonego pamiątkowym kamieniem ustawionym w miejscu przerwania Półwyspu Helskiego w 1939 roku.
Zapora ta stanowiła element polskich pozycji obronnych, przygotowanych przed Kuźnicą. Jako ładunki wybuchowe posłużyły zdemontowane głowice torped okrętowych zawierające łącznie ponad 20 ton materiałów wybuchowych, które zakopano głęboko w piasku. Wysadzono je 30 września 1939 r., dla zatrzymania niemieckiego szturmu. W roku 1945, podczas niemieckich przygotowań do obrony półwyspu, rozległy rów wykorzystano jako zaporę przeciwpancerną.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/516_290/13194_yq_1317206452.jpg)
Samochodem przejeżdżamy do Skansenu Fortyfikacji „Ośrodek Oporu „Jastarnia" w sąsiedztwie campingu „Maszoperia”.
Ośrodek Oporu Jastarnia zaprojektowali majorowie Schmidt i Draguła. Trzonem obrony miały być 4 żelbetonowe ciężkie schrony bojowe (Sokół, Sabała, Saragossa i Sęp) wyposażone w stacjonarne armaty przeciwpancerne w kopułach - niezwykle nowoczesne rozwiązanie, którym wówczas dysponowała w Europie tylko Francja. W dniu 15 maja 1939 ochotnicy z Junackich Hufców Pracy kierowani przez saperów rozpoczęli budowę s schronów. Rejon obrony miał szerokość Półwyspu (w tym miejscu około 430 metrów) i głębokość 500 metrów. Zakończenie prac zaplanowano na 15.09.1939, ale wybuch II Wojny Światowej 1 września pokrzyżował te plany. Niemieckie lotnictwo zaczęło bombardować Półwysep już od pierwszych godzin wojny, ale atak lądem rozpoczął się dopiero 10 września. Obsadą fortyfikacji była jedna kompania z batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza z Brygady POLESIE. Niestety z braku czasu i materiałów nie udało się wybudować 3 lekkich schronów bojowych i nie dostarczono na czas kopuły z armatami przeciwpancernymi. W dniu 2 października po zajęciu kraju przez wojska niemieckie i radzieckie wobec braku sensu dalszego oporu Rejon Umocniony HEL skapitulował.
W latach 1940-44 Niemcy utrzymywali w sprawności obiekty Ośrodka Oporu Jastarnia między innymi jako schrony przeciwlotnicze, a SĘP jako posterunek obserwacyjny. Wiosną 1945 Ośrodek Oporu Jastarnia został znowu w pełni obsadzony przez Niemców, ale 10 maja garnizon Hel poddał się nacierającym wojskom radzieckim.
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni - Zapora minowa, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/355_355/13194_wi_1317206454.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/355_355/13194_rm_1317206456.jpg)
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni i Trasa zwiedzania fortyfikacji, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/355_355/13194_hj_1317206458.jpg)
Zwiedzanie rozpoczynamy idąc poprzez camping „Maszoperia” w kierunku plaży. Tam znajduje się nad samą zatoką, ciężki schron bojowy „ Sokół” ( punkt 2 na planie) :
Konstrukcja ścian o grubość żelbetonu do 220 cm Wyposażony był w ciężkie karabiny maszynowe i erkaemy i opancerzony reflektor.
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni - Ciężki schron bojowy - Sokół, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/516_290/szlak-historii-militarnej-kaszub-polnocnych-115795.jpg)
Z plaży w kierunku powrotnym udajemy się do ciężkiego schronu bojowego „Sabała” ( punkt 3 na planie):
W tym schronie znajdowało się stanowisko dowodzenia Ośrodka Oporu Jastarnia. Grubość żelbetonowych ścian do 180 cm zabezpieczała przed trafieniem pociskiem artyleryjskim do 220 mm. Schron posiadał na wyposażeniu : armatę ppanc. - 37 mm, 3 ciężkie karabiny maszynowe, 1 ręczny karabin maszynowy, broń ręczną, 2 wyrzutnie rakietowe . Agregat prądotwórczy, układ filtracyjno-wentylacyjny z możliwością uszczelnienia obiektu i centrala telefoniczna dopełniała wyposażenie schronu. Przed schronem były przeszkody przeciwpiechotne.
Dobrze oznakowana trasa prowadzi nas poprzez przeszkody przeciwpancerne i przeciwpiechotne
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni - Ciężki schron bojowy - Sokół, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/516_290/13194_sb_1317206482.jpg)
Przeszkody były zbudowane z pochylonych szyn kolejowych a Niemcy podczas okupacji wzmocnili je później specjalnym rowem.
w kierunku plaży nad Bałtykiem gdzie znajdują się ciężkie schrony „ Saragossa” i „ Sęp „.
![Ciężki schron bojowy - Sabała, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/355_355/13194_sd_1317206461.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/355_355/13194_zl_1317206462.jpg)
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni -](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/355_355/13194_zj_1317206464.jpg)
Ciężki schron bojowy „Saragossa” ma grubość ścian żelbetonowych do 180 cm i posiadał na wyposażeniu ciężkie i ręczne karabiny maszynowe, flary świetlne i opancerzony reflektor.
Ciężki schron bojowy „ Sęp” stoi praktycznie na morskiej plaży a grubość ścian żelbetonowych dochodzi do 330 cm. Na wyposażeniu były ciężkie i lekkie karabiny maszynowe, moździerz i opancerzony reflektor.
..oznakowaną ścieżką poprzez las idziemy w kierunku parkingu mijając miejsca lub pozostałości po lekkich schronach bojowych
Lekki schron bojowy miały być standardowymi obiektami polskiej fortyfikacji polowej ze ścianami o grubości żelbetonu do 120 cm. Dysponowały jednym ciężkim karabinem maszynowym lub karabinem przeciwpancernym lub karabinem ppanc.
.. z parkingu przy campingu „ Maszoperia” udajemy się do portu w Jastarni. Jest to miejsce zatopienia trałowców w porcie w Jastarnia w 1939 roku.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/516_290/13194_wc_1317206466.jpg)
W dniu 14 września stacjonujący w porcie w Jastarni , dywizjon trałowców stał się celem nalotu niemieckich bombowców nurkujących. Przy nabrzeżach zatopiono okręty „Jaskółka" i „Czapla", a uszkodzone zostały „Rybitwa", „Czajka" i „Żuraw". Ślady nalotu, na rozerwanym bombą nabrzeżu wschodnim, widoczne były jeszcze wiele lat po wojnie.
..patrząc daleko na zatokę można zobaczyć dwa punkty obserwacyjne niemieckiego poligonu torpedowego :
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/516_290/13194_fj_1317206469.jpg)
Na wodach Zatoki Gdańskiej, zbudowano trzy takie obiekty. Służyły do obserwacji torped lotniczych przez samoloty z eskadry Luftwaffe zrzucanych przez samoloty podczas prób. Dwa punkty obserwacyjne, usytuowane na płyciznach pomiędzy Jastarnią a Juratą, są zachowane do dziś i widoczne na Zatoce. Jedną z wież w latach 90. XX wieku zakupił od Urzędu Morskiego prywatny przedsiębiorca, który planował wykorzystać obiekt komercyjnie i założyć w niej restaurację, co ostatecznie się nie udało.
I z portu udajemy się na wschód od zabudowań Jastarni w kierunku Helu , ok. 1940 roku niemiecka marynarka wojenna zbudowała tzw. zaporową baterię przeciwlotniczą oznaczoną jako Schwereflakbatterie Heisternest.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/355_355/13194_iq_1317206472.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/355_355/13194_si_1317206474.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/355_355/13194_jc_1317206476.jpg)
Uzbrojenie stanowiły cztery uniwersalne działa kal. 105 mm ustawione na wysokiej wydmie tak, aby mogły prowadzić ogień także do jednostek pływających. Bateria otrzymała także radar i reflektory. W głębi lądu zbudowano baraki koszarowe i dwukondygnacyjny schron kierowania ogniem z opancerzonym dalmierzem.
.. i tu kończymy spacer „Szlakiem Historii Militarnej w Jastarni”.
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/516_290/13194_av_1317206479.jpg)
![Jastarnia, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_tt_1317206484.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_df_1317206486.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_wc_1317206488.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_jl_1317206490.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/200_200/13194_wt_1317206492.jpg)
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni , Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_le_1317206493.jpg)
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni - widok na torpedownie, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_mw_1317206494.jpg)
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni - punkty obserwacyjno-pomiarowe , Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_up_1317206496.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_ih_1317206497.jpg)
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni - port w Jastarni, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/200_200/13194_km_1317206498.jpg)
![Na Szlaku Historii Militarnej w Jastarni , Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_tu_1317206500.jpg)
![, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_jb_1317206501.jpg)
![Szlak Historii Militarnej w Jastarni - ruiny baterii przeciwlotniczej, Zbyszek Mat](https://static.polskieszlaki.pl/zdjecia/wycieczki/2011-09/100_100/13194_el_1317206504.jpg)