AUSCHWITZ -BIRKENAU W OŚWIĘCIMU
Największy obóz masowej zagłady założony na podstawie dycyzji H. Himmlera z 27 IV 1940 powstał na terenie dawnych koszar wojskowych. Od 14 VI 1940 roku zaczęły przybywać tu transporty z przepełnionych więzień na terenie Generalnej Guberni, Śląska i Wielkopolski. Składał się z obozu macierzystego, pobliskiej Brzezinki, Monowic oraz ponad 40 innych podobozów. Kolejnymi komendantami byli: R. Hoss, A. Liebehenschel i R. Baer. Więzniowie ginęli masowo na skutek głodu, tortur, egzekucji, niewolniczej pracy, eksperymentów medycznych( dr. Mengele, dr. Kremmer, dr. Clauberg) i nieludzkich warunków bytowania. Na skutek przepełnienia i nie wystarczającej śmiertelności wiosną 1942 roku przeprowadzono pierwsze próby masowego uśmiercania w komorach gazowych przy użyciu gazu 'Cyklon B'. Miało to być również zapoczątkowanie Hitlerowskiego planu 'ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej'. Zwłoki początkowo zakopywano, jednak na skutek konieczności ukrywania zagłady oraz stopniowego kurczenia się terenów do tego procederu rozpoczęto ich palenie w krematoriach i na stosach w specjalnie do tego wykopanych dołach.
W styczniu 1945 roku Niemcy ewakuowali obóz organizując tzw. marsz śmierci podczas którego śmierć poniosło wiele tysięcy więźniów. Armia czerwona wkroczyła do obozu 27 stycznia 1945 r. uwalniając pozostałych tam ponad 7 tysięcy więźniów w tym kilkaset dzieci.